Goethe an Hafis – Teil 8

Weiterhin geht es um das Goethe-Hafis-Verhältnis bzw. um Goethes Rezeption der persischen Dichtkunst anhand von Hafis und seinem Divan aus knapp 500 Ghaselen. Diesmal übersetze ich das Gedicht mit dem Titel „Nachbildung“ im zweiten Kapitel des West-östlichen Divans, das sog. „Hafis Nameh“. Die Übersetzung ist wie immer hier mit wenigen Ausnahmen zeilen- und wortgetreu gehalten, allerdings ohne Beachtung metrischer Besonderheiten.

Nachbildung.

In deine Reimart hoff´ ich mich zu finden,

Das Wiederholen soll mir auch gefallen,

Erst werd´ ich Sinn, sodann auch Worte finden;

Zum zweytenmal soll mir kein Klang erschallen,

Er müßte denn besondern Sinn begründen,

Wie du’s vermagst begünstigter vor allen.

Denn wie ein Funke fähig, zu entzünden

Die Kaiserstadt, wenn Flammen grimmig wallen,

Sich winderzeugend, glühn von eignen Winden,

Er, schon erloschen, schwand zu Sternenhallen:

So schlangs von dir sich fort mit ew’gen Gluten

Ein deutsches Herz von frischem zu ermuthen.

———

Zugemeßne Rhythmen reizen freylich,

Das Talent erfreut sich wohl darin;

Doch wie schnelle widern sie abscheulich,

Hohle Masken ohne Blut und Sinn.

Selbst der Geist erscheint sich nicht erfreulich,

Wenn er nicht, auf neue Form bedacht,

Jener todten Form ein Ende macht.

بازآفرینی 

امید دارم که کنم پیدا خود را در شعر و قافیه ات 

تکرار کردن هم باید که شود برایم لذتی

نخست شوم معنا و سپس یابم کلمات را.

برای بار دوم هم نباید که ندایی سر زند از من

چون که آن ندا اول باید نهد بنیاد معنای مخصوص را 

همانطور که از تو برمی آید، تویی که ارجحی از هر کس دیگری!

زیرا همانند جرقه ای که آماده ی روشن شدن ست

شهر شاهان، وقتی که شعله های خشمگین آتش موج وار به خود می پیچند،

با بادهای گداخته ای که از خود ساخته، در خود می سوزند،

‌و آن شعله ی آتش که دیگر خاموش ست، محو گشته در ساحت ستارگان؛

و این چنین با شور و حرارتی ابدی از تو دور شد و بلعید 

یک جان آلمانی را تا کندش از نو تازه.

———

ضرب آهنگ حسابگرانه بی شک برانگیزد ذوق را،

و به حتم شود سبب شعف مستعد،

اما چه زود هنگام برمی انگیزند انزجاری منزجرانه،

صورتکان توخالی بی جسم و معنا.

حتی روح هم احوال خوشی نخواهد داشت

اگر نکند این کار که

با فکر شکل نو

به آن شکل مرده دهد پایان. 

Von Goethe, Johann Wolfgang: West-oestlicher Divan. Stuttgart 1819, Joseph Kiermeier-Debre (Hrsg.), 4. Auflage, München: dtv, 2016.